1 Mayıs 2015 tarihinde yürürlüğe giren 6563 sayılı Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun[1] (“Kanun”) daha önce e-ticaret ve ticari elektronik iletilere ilişkin yeni düzenlemeler getirmişti.

Kanun’un usul ve esaslarına ilişkin olarak 15 Temmuz 2015 yürürlüğe giren Ticari İletişim ve Ticari Elektronik İletiler Hakkında Yönetmelik[2] (“Yönetmelik”) ile ticari elektronik ileti içeriği, alıcılardan alınması gerekli olan onaylar, ret hakkı ve onay alma zorunluluğunun istisnaları düzenlenmiştir.

Ticari İletişim ve Ticari Elektronik İletiler Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik[3] (“Değişiklik Yönetmeliği”) (hepsi birlikte “Mevzuat”) ile ise ticari elektronik iletiler ile ilgili onay, ret ve şikâyet işlemlerinin yönetilmesi için kurulan Ticari Elektronik İleti Yönetim Sistemi (“İYS”) adında bir sitemin kurulmasına karar verilmiştir.

Bu yazımızda ticari elektronik iletilere ilişkin olarak İYS’ye kayıt yükümlülüğü başta olmak üzere Mevzuat’tan kaynaklanan yükümlülükler ve bu yükümlülüklere ilişkin olarak yapılması gereken uyum çalışmaları ele alınacaktır.

1.Ticari Elektronik İletilerde Onay Alınması

Kanun’un 6. maddesi uyarınca ticari elektronik ileti göndermek için alıcıların onayının önceden alınmış olması şarttır. Değişiklik Yönetmelik’e göre ise alınan tüm onayların İYS’ye kaydı gerekir. Hizmet sağlayıcı alıcıdan aldığı onayı 3 iş günü içerisinde İYS’ye kaydetmek zorundadır. Aksi halde onay geçersiz sayılacaktır. Alınan onay alıcı tarafından reddedilmediği sürece geçerli olacaktır.

Hizmet sağlayıcıların onay almasını gerektirmeyen istisnai durumlar ise Yönetmelik’in 6. maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre aşağıdaki durumlarda alıcının onayının alınmasına gerek bulunmamaktadır:

• Alıcı, bilgilerini hizmet sağlayıcıya gönüllü olarak verdiyse ve mesaj, halihazırda elde edilmiş olan mal veya hizmetlerin değiştirilmesi, kullanımı ve bakımı ile ilgili ise;
• Devam eden abonelik, üyelik veya ortaklık durumu ile ilgili tahsilat, borç hatırlatma, bilgi güncelleme, satın alma ve teslimat veya benzeri durumlara ilişkin bildirimleri içeren; fakat başka bir ürünün veya hizmetin tanıtımını içermeyen elektronik mesaj;
• Tacir veya esnaf olan alıcıların elektronik iletişim adreslerine gönderilen ticari elektronik iletiler için; ve
• Sermaye piyasasına ilişkin mevzuat uyarınca aracılık faaliyetinde bulunan şirketlerce müşterilerine bilgilendirme amaçlı gönderilen ticari elektronik iletiler.

Ticari elektronik iletilerde önem taşıyan bir diğer husus ise alıcıdan alınan onayların gerekli şartları taşımasını gerekir. Çünkü, alıcıdan alınan onayın gerekli şartları taşımaması halinde geçersizliği söz konusu olacak ve hizmet sağlayıcısına Kanun’un 12. maddesinde sayılan cezai sorumluluklar uygulanabilecektir. Bu sebeple alıcıdan alınan onayların Yönetmelik’in 7. maddesine uygun olması önem taşımaktadır. Maddeye göre, “onay, yazılı olarak veya her türlü elektronik iletişim aracıyla ya da İYS üzerinden” alınabilecektir. Bir onayın aşağıdaki unsurları içermesi gerekir:

• Alıcının ticari elektronik ileti gönderilmesini kabul ettiğine dair olumlu irade beyanı;
• Alıcının adı ve soyadı;
• Alıcının elektronik iletişim adresi; ve
• Alıcının imzası (Onayın fiziki ortamda alınmış olması şartıyla).

2. Ticari Elektronik İletinin İçeriği

Yönetmelik’in 8. maddesi uyarınca ticari elektronik iletinin içeriğinin alıcıdan alınan onaya uygun olması gerekir. Buna göre ticari elektronik iletinin:

• Konusunda (başlığında) veya içeriğinde iletiyi gönderene ait bilgiler (MERSİS numarası, adres vb.);
• İçeriğinde alıcının hizmet sağlayıcıya ulaşabilmesini sağlayacak olan telefon, faks, kısa mesaj numarası ve elektronik posta adresi gibi erişilebilir durumdaki iletişim bilgileri; ve
• İçeriğinden açık bir biçimde anlaşılmıyorsa tanıtım, kampanya ve bilgilendirme gibi niteliği belirleyici bir ibare.

3. Alıcının Reddetme Hakkı

Kanun’un 8. maddesi ve Yönetmelik’in 9. maddesi uyarınca alıcı gerekçe göstermeksizin ticari elektronik ileti almayı reddedebilecek, daha önce verdiği onayı geçersiz kılabilecektir. Ek olarak hizmet sağlayıcılarının Kanun’un 8. maddesi ve Yönetmelik’in 9. maddesinin 4. fıkrası uyarınca alıcıya gönderdiği her iletide ret bildirimi imkânı alıcıya tanınmalıdır.  Dolayısıyla ret bildirim imkânı içermeyen her ticari elektronik ileti Kanun’a ve Yönetmelik’e aykırı olacaktır.

4. İYS’ye Kayıt Olunması

Mevzuat ile getirilen en önemli düzenleme T.C. Ticaret Bakanlığı (“Bakanlık”) tarafından İYS’nin kurulmasına karar verilmiş olmasıdır. İleti Yönetim Sistemi A.Ş.’ye ait İYS ile aşağıdakiler sağlanmıştır:

• Alıcıların hangi firmalara ticari elektronik ileti için onay verdiğinin tespit zorluğu ve alıcının verdiği onayların iptali için her hizmet sağlayıcı ile tek tek iletişime geçmek zorunda kalması gibi mağduriyetlerinin ortadan kaldırılması;
• Hizmet sağlayıcılar alıcılara ticari elektronik ileti gönderebilmek için ihtiyaç duydukları alıcı onaylarını artık sistem üzerinden alabilecekler;
• Mevcut onayları sistemde güvenli olarak saklanabilecek;
• Alıcılar tarafından ret ve onay işlemleri ile birlikte şikayetlerin kolaylıkla yapılabilecek; ve
• Kamunun ileti şikayetlerini ve şikâyete konu izin durumlarını görüntüleyebilecek.

Değişiklik Yönetmelik’in 4. maddesi ile Yönetmelik’in 5. maddesine eklenen hüküm gereğince ticari elektronik ileti göndermek isteyen tüm gerçek ve tüzel kişilerin İYS’ye kayıt yükümlülüğü bulunmaktadır.

İYS’ye kayıtlar aşağıdaki takvim doğrultusunda yapılabilecektir:

• Ocak 2020 itibariyle hizmet sağlayıcılar için İYS kayıt başvuruları açıldı;
• Haziran 2020 itibariyle hizmet sağlayıcılar için İYS platformu açıldı;
• 31 Ağustos 2020 tarihi hizmet sağlayıcıların yönetmeliğe uygun olarak bu tarihe kadar aldıkları onayları İYS’ye aktarmak için son günleri olacaktır. Bu tarihe kadar İYS’ye girişi yapılmayan onaylar geçerli sayılmayacak olup İYS’de onayı bulunmayan alıcılara ticari elektronik ileti gönderilemeyecektir. Onayı alındığı bildirilen alıcılara onaylarının İYS’ye yüklendiği bildirilecek ve alıcılar bu tarihten itibaren reddetme haklarını kullanabileceklerdir. Ayrıca bu tarihte İYS alıcılar (vatandaşlar) için de açılacaktır.

30 Kasım 2020 tarihi İYS’ye erişim sağlayabilen alıcıların İYS’deki onaylarına ilişkin ret bildirimi yapması için son tarihtir. Bu tarihe kadar ret haklarını kullanmayan bu alıcılar bu tarihten sonra onay vermiş olarak kabul edilecektir. Bu tarihten sonra gönderilecek iletilerde İYS’den alıcının onay kontrolünün yapılması zorunlu olmuştur.

5. İYS’ye Kayıt İşlemlerinin Gerçekleştirilmemesinin Sonuçları

Yukarıda da belirtildiği üzere hizmet sağlayıcıların 31 Ağustos 2020’ye kadar İYS’ye kaydetmediği alıcı onayları geçersiz kabul edilecektir. Dolayısıyla bu tarihten sonra hizmet sağlayıcılar söz konusu alıcılardan yeni bir onay almadan alıcılara ticari elektronik ileti gönderemeyeceklerdir. Hizmet sağlayıcının alıcıdan onay almamış olmasına veyahut bu onayı İYS’ye bildirmemiş olmasına rağmen alıcıya ticari elektronik ileti göndermesi durumunda alıcılar 3 ay içerisinde şikâyette bulunabilecektir. Hizmet sağlayıcının Kanun’a ve ilgili mevzuata aykırı hareket ettiğinin tespit edilmesi durumunda hizmet sağlayıcı hakkında Kanun’un 12. maddesi çerçevesinde idari para cezası uygulanacaktır. Uygulanan idari para cezaları Yönetmelik’in 17. maddesinin 2. fıkrasına hükmüne göre tebliğ tarihinden itibaren 1 ay içerisinde ödenecektir.

6. Elektronik Ticari İletilere Uyum Çalışmaları

Elektronik ticari ileti uyum çalışmaları aşağıdaki gibidir:

• İYS’ye kaydolunması,
• Halihazırda alınmış olan ticari elektronik ileti onaylarının, ispat görevi görebilecek olan izin metinlerinin İYS tarafından belirlenecek formata dönüştürülerek İYS’ye yüklenmesi,
• Mevcut onay alma süreçlerinin Mevzuata uygun hale getirilmesi,
• Hizmet sağlayıcının mevcutta kullandığı elektronik ticari ileti yönetim sisteminin Mevzuata uygun şekilde onay/ret bilgilerini alabilecek, İYS’ye bunları bildirebilecek ve ileti gönderimleri öncesinde onay kontrolü yapabilecek şekilde düzenlenmesi ve geliştirilmesi,
• Mevcut onay ve ileti gönderimlerine ilişkin kayıt saklama sürelerinin güncellenmesi.

Daha fazla bilgi için lütfen iletişime geçiniz.

[1] 5 Kasım 2014 tarih ve 29166 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Kanun

[2] 15 Temmuz 2015 tarih ve 29417 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Ticari İletişim ve Ticari Elektronik İletiler Hakkında Yönetmelik

[3] 4 Ocak 2020 tarih ve 30998 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan . Ticari İletişim ve Ticari Elektronik İletiler Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik